Balanceren
Deze zomer zijn diverse Europese kampioenschappen in München. Met veel bewondering kijk ik altijd naar bijvoorbeeld de meerkamp bij de Atletiek, de wisselslag bij het zwemmen of triatleten. Eigenlijk kijk ik met gepaste bewondering naar al die topsporters die tot grootse prestaties in staat zijn.
Maar er is één onderdeel, bij het turnen, waar ik met angst en beven naar kijk: de evenwichtsbalk. Ik vraag me dan af hoe mensen het fysiek en mentaal voor elkaar krijgen om op een balk van 10 cm breed te lopen. Vooruit, het is 10,16 cm. Maar al was de balk een meter breed, dan nog zou ik er geen flik flak, pirouette of wisselspagaat op kunnen doen.
Balanceren
Bij Sius kunnen we inmiddels ook wel een turnkampioenschap houden. Met een steeds smaller wordende evenwichtsbalk, een denkbeeldige gelukkig, maar die is niet minder moeilijk. De virtuele balk waar we op moeten balanceren kent aan de ene kant de krapte op de arbeidsmarkt en aan de andere kant de krapte qua financiën. En de bewegingsruimte, de balk, wordt steeds krapper.
De eerste factor hoef ik waarschijnlijk niet uit te leggen. Er zijn overal tekorten aan medewerkers, bij Schiphol, bij de NS, in het onderwijs en ook voor ons is de arbeidsmarkt lastig.
Krapte qua financiën
De tweede factor vraagt wel enige uitleg. De tarieven die we in 2022 krijgen voor de zorg stijgen niet mee met de loonstijging op basis van de nieuwe cao. Daarom zeilen we scherp aan de wind en hebben sommige teams de opdracht gehad om het rooster aan te passen op de financiële werkelijkheid.
De ontwikkelingen voor 2023 en 2024 tekenen zich inmiddels ook af. De teneur is daarbij dat de loonkosten blijven stijgen, vooral door de nieuwe cao. Daarnaast wakkert de inflatie de kosten aan voor eten & drinken, maar ook voor energie, de huur, eigenlijk voor alles.
Aan de andere kant gaan de zorgkantoren een lager maximum betalen voor dezelfde zorg. En de vergoeding die we voor de huisvesting ontvangen, daalt in 2024 fors. Het is weliswaar een eenmalige daling, maar wel een grote daling die jaar na jaar zal doorwerken.
Anders kijken
Tja, en dan die evenwichtsbalk. Mag je en kun je van zorgprofessionals verwachten dat ze hetzelfde blijven doen met steeds minder mensen en steeds minder geld? Nee, volgens mij niet. Veel zorgprofessionals vinden of proberen dat wel, maar dat kan op een gegeven moment niet meer.
Daarom zullen we dingen anders moeten doen, anders organiseren en dat begint met er anders naar te kijken. Want als we blijven kijken zoals we keken, blijven we zien wat we altijd al zagen. Zowel in de ondersteuning als het primaire proces. We kunnen taken combineren, we kunnen bepaalde taken op een ander moment doen waardoor het niet twee keer hoeft, we kunnen taken combineren met een ander team waardoor we een dienst samen hebben, we kunnen momenten met cliënten combineren, we kunnen cliënten werk bieden op onze eigen werklocaties in plaats van naar externe dagbesteding, we kunnen…
Vorig jaar hebben we vanuit kantoor bedacht WAT er moet veranderen (minder uren inzetten) en HOE dat moet veranderen (rooster aanpassen). Dat werd - terecht - door veel zorgteams als top-down ervaren. Daarom gaan we het voor 2023 en 2024 anders doen.
Hoe pakken we het aan?
We gaan onderscheid maken tussen het te behalen doel en de aanpak. Het te behalen doel bepalen we per team op basis van de nieuwe inkomsten en de nieuwe uitgaven. Voor de aanpak (WAT gaan we anders doen en HOE gaan we dat anders doen) draagt het zorgteam zelf voorstellen aan die we gaan doorrekenen.
In de zorgteams vindt eerst een gesprek plaats tussen de taakhouders financiën en roosters, de zorgteammanager en de team financiën om de eerste uitkomst van het geactualiseerde scenariomodel door te nemen. Hiermee willen we voorkomen dat er bij de bespreking in het zorgteam discussie ontstaat over de juistheid van de cijfers en zorgen dat het doel duidelijk is. De bespreking in het zorgteam kan dan vooral een goede inhoudelijke brainstormsessie zijn. Team financiën zal vooral goed luisteren, zodat zij voorstellen goed door kunnen rekenen.
Ook bij de ondersteunende teams gaan we hiermee aan de slag, net als in 2021. Dit heeft er destijds toe geleid dat we in 2022 van een aantal medewerkers helaas afscheid hebben moeten nemen. Erg vervelend, maar we vonden het niet verantwoord om de kostenstijging van de ondersteunende teams door te schuiven naar de zorgteams. Het percentage voor de
overhead staat vast. En daarmee is de opdracht voor de ondersteunende teams voor 2023 en 2024 net zo groot om ook werkzaamheden anders te doen of niet meer te doen.
Denken in mogelijkheden
We zijn dus allemaal samen aan zet. Ik ben ervan overtuigd dat jullie met al je kennis en ervaring anders naar de zorg en ondersteuning kunnen kijken. En daarmee nieuwe mogelijkheden ontdekken om de manier waarop we zorg en ondersteuning bieden en wat we aan zorg en ondersteuning bieden, anders vorm te geven.
In de volgende column zal ik stil staan bij wat we verplicht zijn om te leveren (de basiszorg).
Hartelijke groet,
Hans Poortier
